Η ΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Αρχή άνδρα δείκνυσι : η εξουσία αποκαλύπτει τις δυνατότητες του ανθρώπου - δείχνει τις ικανότητες και το χαρακτήρα του.

    Η φράση αποδίδεται στο Βίαντα, αρχαίο Έλληνα σοφό, ενώ παρόμοια άποψη εκφράζεται  και στην Αντιγόνη του Σοφοκλή στους στίχους 175-177 : Αµήχανον δε παντός ανδρός εκµαθείν ψυχήν τε και φρόνηµα και γνώµην, πριν αν αρχαίς και νόµοισιν εντριβής φανή εµοί γαρ όστις πάσαν ευθύνων πόλιν µη των αρίστων άπτεται βουλευµάτων, αλλ’ εκ φόβου του γλώσσαν εγκλήσας έχει, κάκιστος είναι νυν τε και πάλαι δοκεί· και µείζον όστις αντί της αυτού πάτρας φίλον νοµίζει, τούτον ουδαµού λέγω.

«Είναι αδύνατο να µάθει κανείς τη διάθεση, το φρόνηµα και τη γνώµη τού κάθε ανθρώπου, πριν αυτός δοκιµαστεί στην άσκηση της εκτελεστικής και νοµοθετικής εξουσίας. Όποιος λοιπόν φέρει την ευθύνη της διακυβέρνησης της πόλης και ωστόσο δεν παίρνει τις καλύτερες αποφάσεις γι’ αυτήν, και για κάποιον λόγο κρατά το στόµα του κλειστό, και τώρα, όπως και πριν, µου φαίνεται ότι είναι εντελώς άχρηστος. Και όποιος θεωρεί έναν φίλο του σπουδαιότερο από τη πατρίδα του, αυτόν δεν τον υπολογίζω καθόλου».

            Ο Σοφοκλής έχοντας υπ’ όψιν του το γνωμικό του Βίαντα του Πριηνέα, ενός από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, ισχυρίζεται πως κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει το αληθινό πρόσωπο κάποιου, πριν εκείνος δοκιμαστεί στα αξιώματα και στον ηγετικό θώκο. Το γνωμικό έρχεται να αποκαλύψει τους κινδύνους που ελλοχεύουν και απειλούν την ακεραιότητα του χαρακτήρα του ανθρώπου που φθείρεται και αλλοιώνεται από την άσκηση της εξουσίας.

Χρήση της φράσης στα νέα ελληνικά:

Τώρα που είναι στην αντιπολίτευση κατηγορεί το δήμαρχο για ανικανότητα. Να δούμε τι θα κάνει όταν εκλεγεί αυτός : αρχή άνδρα δείκνυσι.