ΩΡΑ ΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗ!

ΑΡΧΑΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΠΡΩΤΗ ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Κατά την πρώτη κλίση κλίνονται ονόματα αρσενικά και θηλυκά:τα αρσενικά λήγουν σε –ας,-ης και τα θηλυκά σε –α,-η.

Π.χ.ο νεανίας ,ο στρατιώτης,η πολιτεία,η γλώσσα,η τιμή.

Παραδείγματα αρσενικών σε -ας και σε -ης

		θ. νεανιᾱ	θ. Ἀτρειδᾱ-	θ.στρατιωτᾱ	θ. ποιητᾱ
Ενικός αριθμός
ον.	ὁ	νεανίας	Ἀτρείδης	στρατιώτης	ποιητὴς
γεν.	τοῦ	νεανίου	Ἀτρείδου	στρατιώτου	ποιητοῦ
δοτ.	τῷ	νεανίᾳ	Ἀτρείδῃ	στρατιώτῃ	ποιητῇ
αιτ.	τὸν	νεανίαν	Ἀτρείδην	στρατιώτην	ποιητὴν
κλ.	(ὦ)	νεανία	Ἀτρείδη	στρατιῶτᾰ	ποιητὰ
Πληθυντικός αριθμός
ον.	οἱ	νεανίαι	Ἀτρεῖδαι	στρατιῶται	ποιηταὶ
γεν.	τῶν	νεανιῶν	Ἀτρειδῶν	στρατιωτῶν	ποιητῶν
δοτ.	τοῖς	νεανίαις	Ἀτρείδαις	στρατιώταις	ποιηταῖς
αιτ.	τοὺς	νεανίας	Ἀτρείδας	στρατιώτας	ποιητὰς
κλ.	(ὦ)	νεανίαι	Ἀτρεῖδαι	στρατιῶται	ποιηταὶ

β) Παραδείγματα θηλυκών σε -ᾱ και -ᾰ (γεν. -ᾱς)

(θ. πολιτειᾱ) (θ. στρατιᾱ-) (θ. ἀληθειᾰ-)  (θ. σφαιρᾰ-)

Ενικός αριθμός
ον.	ἡ	πολιτεία	στρατιὰ	ἀλήθειᾱ	σφαίρᾰ
γεν.	τῆς	πολιτείας	στρατιᾶς	ἀληθείας	σφαίρᾱς
δοτ.	τῇ	πολιτείᾳ	στρατιᾷ	ἀληθείᾳ	σφαίρᾳ
αιτ.	τὴν	πολιτείαν	στρατιὰν	ἀλήθειᾰν	σφαῖρᾰν
κλ.	(ὦ)	πολιτεία	στρατιὰ	ἀλήθειᾰ	σφαῖρᾰ
Πληθυντικός αριθμός
ον.	αἱ	πολιτεῖαι	στρατιαὶ	ἀλήθειαι	σφαῖραι
γεν.	τῶν	πολιτειῶν	στρατιῶν	ἀληθειῶν	σφαιρῶν
δοτ.	ταῖς	πολιτείαις	στρατιαῖς	ἀληθείαις	σφαίραις
αιτ.	τὰς	πολιτείας	στρατιὰς	ἀληθείας	σφαίρας
κλ.	(ὦ)	πολιτεῖαι	στρατιαὶ	ἀλήθειαι	σφαῖραι

δ) Παραδείγματα θηλυκών σε –η

(θ. κωμᾱ) (θ. τιμᾱ-)

	Ενικός αριθμός			Πληθυντικός αριθμός
ον.	ἡ	κώμη	τιμὴ	αἱ	κῶμαι	τιμαὶ
γεν.	τῆς	κώμης	τιμῆς	τῶν	κωμῶν	τιμῶν
δοτ.	τῇ	κώμῃ	τιμῇ	ταῖς·	κώμαις	τιμαῖς
αιτ.	τὴν	κώμην	τιμὴν	τὰς	κώμας	τιμὰς
κλ.	(ὦ)	κώμη	τιμὴ	(ὦ)	κῶμαι	τιμαὶ

Παρατηρήσεις

1)οι καταλήξεις του πληθυντικού των αρσενικών και των θηλυκών
 είναι ίδιες

2)το α στην κατάληξη –ας σε οποιαδήποτε πτώση είναι πάντα

   μακρόχρονο

3)η γενική του πληθυντικού τονίζεται στη λήγουσα και παίρνει

   περισπωμένη(π.χ.των νεανιων)

4)από τα πρωτόκλιτα αρσενικά σε –ης σχηματίζουν την κλητική του 

   ενικού σε –α και όχι σε –η :

α)τα εθνικά(π.χ. ω Πέρσα)

β)όσα λήγουν σε –της και τα σύνθετα σε –άρχης,-μέτρης πώλης,-τρίβης,-ώνης.(π.χ. ω γυμνασιάρχα)

5)στα πρωτόκλιτα θηλυκά που λήγουν σε –α :

α) αν πριν από την κατάληξη α υπάρχει σύμφωνο εκτός του ρ,τότε αυτό το α λέγεται μη καθαρό, είναι κανονικά βραχύχρονο και στη γενική και δοτική ενικού τρέπεται σε η (π.χ. η μουσα, της μουσης, τη μουση κτλ.) β) αν πριν από την κατάληξη α υπάρχει φωνήεν ή ρ,τότε το α αυτό λέγεται καθαρό,είναι κανονικά μακρόχρονο και φυλάγεται σε όλες τις πτώσεις του ενικού(π.χ.η πολιτεία,της πολιτείας)

1)οι καταλήξεις του πληθυντικού των αρσενικών και των θηλυκών είναι οι ίδιες.

2)το α στην κατάληξη –ας σε οποιαδήποτε πτώση είναι πάντα μακρόχρονο.

3)η γενική του πληθυντικού τονίζεται στη λήγουσα και παίρνει περισπωμένη.

4)από τα αρσενικά σε –ης  σχηματίζουν την κλητική του ενικού σε –α και όχι σε –η

                                                                                                     

                                                                                                                  ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ

   ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ