ΟΜΟΙΟΠΤΩΤΟΙ ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ

ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ

Επιθετικός προσδιορισμός λέγεται το επίθετο με το οποίο αποδίδεται στο προσδιοριζόμενο ουσιαστικό μια ιδιότητα μόνιμη και γνωστή.Διαφέρει από τον κατηγορηματικό στο ότι με τον επιθετικό το ουσιαστικό ξεχωρίζει από άλλα όμοιά του,ενώ με τον κατηγορηματικό τονίζεται η ιδιότητα του ουσιαστικόυ,η οποία διαφέρει από τις άλλες ιδιότητες του ίδιου ουσιαστικού.(π.χ.κατέλαβον την έρημον πόλιν,κατέλαβον την πόλιν έρημον)

Ως επιθ.προσδιορισμός χρησιμοποιείται :

1)το επίθετο(ο καλός ανήρ)

2)η επιθετική μετοχή(οι πορευόμενοι άνδρες)

3)οι αντωνυμίες(άνθρωποι τινές)

4)τα αριθμητικά(χίλιοι άνδρες)

ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ

1. Κατηγορηματικός προσδιορισμός λέγεται το επίθετο ή η επιθετική μετοχή με τα οποία:

α) τονίζεται σ’ένα ουσιαστικό η προσωρινή ιδιότητα που διαρκεί όσο και η έννοια του ρήματος

β) τονίζεται η αποδιδόμενη ιδιότητα κατά τρόπο που να αποκλείεται η αντίθετή της.

2. Όταν συνδυάζεται άναρθρο επίθετο με έναρθρο ουσιαστικό,έχουμε κατηγορηματικό προσδιορισμό.Συνήθως προηγείται το άναρθρο επίθετο.π.χ.Αγησίλαος φαιδρω τω προσώπω εκέλευσε.

Οι λέξεις πας,άπας,σύμπας,όλος,μόνος,έκαστος,αυτός χρησιμοποιούνται ως κατηγορηματικοί προσδιορισμοί, όταν δεν έχουν άρθρα.Όταν έχουν άρθρο είναι επιθετικοί προσδιορισμοί.Αν ,όμως,παραλείπεται το προσδιοριζόμενο ουσιαστικό,τότε είτε χωρίς άρθρο είτε με άρθρο χρησιμοποιούνται ως ουσιαστικά κι επομένως θα είναι υποκείμενα,αντικείμενα κτλ.  

ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ

Με την επεξήγηση ένα ουσιαστικό,με περιεχόμενο γενικό και αόριστο γίνεται συγκεκριμένο με τη βοήθεια ενός άλλου ουσιαστικού που αποτελεί μέρος του γενικού περιεχομένου.(π.χ.Περικλής τούτων εγένετο μαθητής,Αναξαγόρου και Δάμωνος.)

Όταν η επεξήγηση μπαίνει σε πτώση γενική λέγεται γενική επεξηγηματική.

ΠΑΡΑΘΕΣΗ

Με την παράθεση δηλώνεται ότι ένα ουσιαστικό είναι ενταγμένο σε μια γενικότερη κατηγορία ουσιαστικών.Το ουσιαστικό δηλαδή που είναι παράθεση εκφράζει έννοια γενικότερη σε σχέση με το προσδιοριζόμενο ουσιαστικό.Στη μετάφραση η παράθεση μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση με το που,ενώ στην επεξήγηση μπορεί να προστεθεί το δηλαδή.

π.χ.ο βασιλιάς Αλέξανδρος(επεξήγηση)

Αλέξανδρος ο βασιλιάς(παράθεση)

Κυριακίδου Μαρία

Καθηγήτρια Φιλολογίας